Meidenboek, ook voor volwassenen

Levenslessen (Not that kind of girl) – Lena Dunham – Vertaling Gemma Pauwels – Meulenhoff – 303 blz.

Multitalent Lena Dunham werd geboren op 13 mei 1986 te New York en is dus nog maar net 28 lentes jong en is op deze jonge leeftijd al bekend als actrice, filmproducent en (scenario)schrijfster. Ook is ze de bedenker van de HBO-serie Girls waarin ze zelf de hoofdrol vertolkt waarbij u moet weten dat HBO een zeer bekend middelgroot Amerikaans televisienetwerk is dat zijn bekendheid ontleent aan series zoals Game of thrones en The wire.
Lena die al meerdere speelfilms regisseerde, is de dochter van kunstschilder Carroll Dunham en fotografe Laurie Simmons die ook al geen onbekenden zijn in het hippe New York. Ze won al snel prijzen voor haar scenario’s, filmscrips en als actrice. Ondanks haar welhaast onmogelijk drukke agenda wist ze toch ook nog tijd in te ruimen om een boek te schrijven over haar jeugd, prepuberteit en jongvolwassenheid.

Ondanks dat het boek waarschijnlijk niet voor oudere Nederlandse mannen bedoeld is, kon ik me er toch wel een beetje in verplaatsen. Vooral haar snelle korte, heldere schrijfstijl trok me door de voor mij onbekende jonge vrouwenwereld heen. Lena schrijft vlot en weet de kern van wat ze wil zeggen snel en treffend te formuleren en ik vind haar schrijfstijl dan ook veelbelovend. De thema’s en onderwerpen lijken direct uit haar eigen wereld te zijn geplukt en komen op mij erg Amerikaanse over, waarbij ik mag opmerken dat ze redelijk grappig worden omschreven. Dat het hier een typisch Amerikaans boek betrof werd me nog duidelijker door de (erg) brave woordkeuze wanneer ze seksueel getinte onderwerpen beschrijft. Nederlandse (vrouwelijke) auteurs schrijven doorgaans veel explicieter en grover. De recensies die ik over dit boek las en de manier waarop het boek in de media belicht werd, deed vermoeden dat hier sprake was van de gewaagde scandaleuze ontboezemingen van een uiterst moderne ontluikende jonge vrouw. Niets was minder waar en goddank, paait ze de lezer niet met geile praatjes. Het is een geslaagde poging om de lezer deelgenoot te laten worden van wat er zich zo afspeelt, wanneer een blank, joods, middle class lichtelijk verwend meisje in Amerika volwassen wordt.

Lena heeft haar boek ingedeeld zoals de serie ‘alles voor dummies’ is ingedeeld. Via de hoofdstukken Liefde & seks, Lichaam, Vriendschap, Werk en als laatste ‘Het grote geheel’ voert ze ons met veel vallen en opstaan langs voornamelijk relationele en seksuele teleurstellingen tot aan de eindeloze therapiesessies die geen zoden aan de dijk blijken te zetten. Groot worden gaat nou eenmaal vanzelf, daar heb je echt geen therapeut voor nodig. Haar joodse afkomst is net als bij Woody Allen aanleiding tot veel neurotisch getwijfel en gezeur over alles waaraan vader en moeder schuldig zo niet onschuldig zouden zijn. Ben ik te dik, ben ik niet mooi of goed genoeg, ruik ik uit mijn mond en zou ik dan misschien toch lesbisch zijn? Het boek weet in mijn ogen niet echt aan het concept ‘Meisjes dagboek’ te ontsnappen, maar het droge feit dat ik het met plezier heb uitgelezen, verraadt mogelijk de aanwezige kwaliteit. De illustraties overstijgen jammer genoeg het schoolagendaniveau niet en die doen eerder afbreuk aan het boek dan dat ze iets bijdragen. Het is vooral een leuk vederlicht leesbaar boek dat prima in een niet al te zware vakantiekoffer zal passen.
Hoe is de uitspraak ook al weer? ‘Vooral doorgaan!’
Een luchtig vrolijk vakantieboek wat lekker wegleest.

Vlieland geeft een parel prijs

Niet lang geleden schreef ik voor boekenbijlage.nl een recensie over het boek Levenslessenvan de alom geprezen Amerikaanse auteur Lena Dunham. En ik geef toe dat deze jonge vrouwelijke schrijfster een moedige poging heeft ondernomen om de lezer in haar belevingswereld te betrekken en dat vond ik tot op bepaalde hoogte ook geslaagd. Totdat ik de debuutroman van Eva Kelder las en ik met gerust hart kan zeggen dat deze van Vlieland afkomstige jonge schrijfster haar Amerikaanse collega in literaire zin achter zich laat, zoals een slechtvalk een gans achter zich laat. Waar de bestseller Levenslessen blijft hangen in goed bedoelde jonge meiden treurigheid, toont de roman Het leek stiller dan het was een veel diepere essentiële laag. Eva heeft duidelijk niet geschreven om te scoren maar omdat Eva schrijven moet.

Eva Kelder is nog een jonge schrijfster (1980) die haar mooie eiland Vlieland verliet om Engelse letterkunde en journalistiek te gaan studeren in Edinburgh, om vervolgens te gaan werken met oud-VS correspondent Charles Groenhuijsen. Voor het programma Holland Doc van de VPRO en haar project crossmediale Search of Americanstrok ze met fotograaf Sabina Theijs door de VS. In 2012 debuteerde ze met een kort verhaal in het literaire tijdschrift Passionate magazine, waarna er al snel meerdere verhalen in verschillende tijdschriften verschenen. Nu debuteert ze met dit prachtige boek Het leek stiller dan het was.

Zoals de titel al prijsgeeft, beschrijft Eva een opmerkelijke stille buitenwereld die wordt vormgegeven door een dorp, het strand, de badgasten en bovenal in de gezapigheid van de kleinburgerlijkheid op het eiland. Een benauwende wereld waar de (hippie)moeder van de hoofdpersoon Seije met regelmaat van wegvlucht. We leren de jonge Seije kennen als een meisje met een groot innerlijk gevoelsleven dat waarschijnlijk vergelijkbaar is met het leven van de schrijfster zelf. Daarover later meer. Haar belevingswereld wordt prachtig geformuleerd in zinnen waarmee ze de lezer op pijnlijke wijze weet te ontroeren en te fascineren. Ze leidt de lezer langs aangrijpende landschappen van de verwarrende gevoelens en belevingen die passen bij van een opgroeiende adolescent.

De innige vriendschap van Seije met haar homoseksuele vriend Teun verwart zowel hem als haar en uiteindelijk komt het tot een pijnlijke confrontatie wanneer ze hem verraadt tijdens een nacht vol feest en drank. Haar naïeve wereldbeeld brokkelt snel af en de realiteit dringt zich onafwendbaar op. Onbreekbare banden blijken te breken en ze vraagt zich af of haar moeder haar in de steek laat of gewoon loslaat. Ondanks de scherf in zijn ziel besluit Teun toch om samen met Seije Engels te gaan studeren in Edinburgh. Daar wordt Seije uiteindelijk verliefd op studiegenoot Daniel die zijn liefde voor literatuur verraadt door te buigen voor zijn dominante ouders en het grote geld. Seije, op haar beurt, verraadt de hoogleraar die haar talent herkent door te kiezen voor een leeg upper class New Yorks leventje. Eva schetst een wereld die pijnlijk ontroert en mij mee weet mee te slepen naar een geloofwaardig plot. De vraag hoezeer deze roman autobiografisch is, beantwoord ik met de woorden van Gerard Reve, ‘in wezen is alles wat een schrijver schrijft autobiografisch’.

Nadat ik dit prachtige boek had uitgelezen, bekeek ik nogmaals de omslag. En jawel, die omslag dekt de inhoud meer dat ik had durven hopen toen ik aan het boek begon. ‘Fris, kleurrijk, spannend en bovenal jong’. Een eerste stap op weg naar een mooi oeuvre dunkt me.