sappige Scandinavisch mos

Roman van Helle Helle. Uitgeverij Querido. 159 blz. Deense titel: Hvis det er.

Helle Helle is op 14-12-1965 in Denemarken als Helle Olsen geboren en ontwikkelde zich tot een vooraanstaand schrijfster, zowel in Denemarken als in het buitenland. Haar werk is in veertien talen vertaald en ze heeft verschillende literaire prijzen gewonnen waaronder de prestigieuze Boghandlernes Gyldne Laurbær en de Nordisk Rads Litteratuurpris.

Ik had nog nooit van haar gehoord en koos het boek eigenlijk op de cover. Zowel het hertje, dat je kwetsbaar en nieuwsgierig vanuit een mistig bos aankijkt, als de naam van de schrijfster ‘Helle Helle’ samen met de titel ‘Als je wilt’, maakte me nieuwsgierig. Ondanks Google kan ik u niet vertellen waarom deze schrijfster Helle Helle als schrijvers naam koos.

Waar gaat het boek over, wat is het verhaal of het thema? Eerlijk gezegd is dat nog niet zo gemakkelijk om onder woorden te brengen. Een man en een vrouw ontmoeten elkaar in een Deens bos terwijl ze aan het hardlopen zijn en waar ze allebei de weg zijn kwijt geraakt. Het wordt snel donker en er is geen maan. Ze besluiten bij elkaar te blijven en de ochtend af te wachten. Hij heeft aan zijn nieuwe hardloopschoenen een pijnlijke blaar overgehouden en daarom gaat zij gaat op de tast water zoeken in een beek die ze vlak bij hebben gezien, iets wat ze beter niet had kunnen doen gezien de darmkrampen die zich de volgende dag zullen melden. De nacht duurt lang, ze hebben honger en delen samen een pakje kauwgom terwijl zij verteld over haar leven. Mij wordt het niet duidelijk of de vrouw haar verhaal over haar jeugd, liefdes en teleurstellingen, aan de man of dat de schrijfster dit aan mij als lezer verteld. Het maakt voor het verloop van het verhaal echter geen verschil. Wanneer ze, na twee dagen, uiteindelijk een huis vinden waar alleen kinderen in de huiskamer spelen, besluiten ze in de schuur te wachten tot de ouders zullen arriveren. De volgende ochtend ontdekken de kinderen de twee zieke en vermoeide hardlopers maar gaan niet over tot actie. De man en de vrouw nemen de bus. Einde verhaal. Beetje bijzonder maar niet echt ongeloofwaardig. Het zou kunnen.

Wat maakt dit boek tot een mooi boek?. Helle Helle is in staat tot het prachtig verwoorden van hele gewone alledaagse dingen en haar zinnen zijn altijd precies passend. Geen woord te veel en zeker geen woord te weinig, geen hoofdstuk te lang of te kort. Grootte thema’s als de dood, verraad, angst, intimiteit  en liefde, zijn wel degelijk in de roman aanwezig maar worden nergens open en bloot beschreven. Je voelt ze al het ware op de loer liggen, wat het voor mij moeilijk maakte om het boek weg te leggen. De sfeer in het bos, de intimiteit, de regen en de kou en het noodlot sluipen als jonge vossen tussen de regels door. Er is een dreiging die niet dreigend is, er gloort verlossing zonder dat ze opkomt en er worden vragen opgeroepen waarvan ik als lezer weet dat die niet beantwoord zullen worden. Haar zinnen lijken penseelstreken van Vincent Gogh en verbeelden een wereld waar donkere luchten contrasteren met helder zon geel graan. Helle Helle neemt je mee in een intimiteit die vooral geloofwaardig en dragelijk is.